пятница, 20 сентября 2013 г.

« Бір нәзік сәуле...»

Фариза Оңғарсынова, адам жанының қыр-сырына бойлай білетін нәзік, сөзі нық ақын.  Ақын - тұнып тұрған өміршең поэзияның өзі.  Бүкіл шығармашылық еңбегімен, шынайы талантының ірілігімен -Поэзия патшайымы атына лайық.
         Бүгінгі әйел бейнесінің әлеуметтік ролі мен жауапкершілігін жырлауда, ер ақын мен әйел ақынның дүниеге әкелер туындылары арасында айырмашылық болатыны тағы да аян.
  Әйелдің дүниені көруінде, ойлау табиғатында, сезім-эмоциясында, бейнелеу құралдарында, өзіндік сипат, ерекшелік бар. Бұған Фаризаның төмендегі  сұраққа берген жауабы дәлел: « Жалпы соңғы жарты ғасырда мемлекет басқару ісіне араласқан әйелдер некен-саяқ. Жалпы, әйелдердің ел басқару ісіне араласуына қалай қарайсыз? Қазаққа гендерлік саясат қол деп ойлайсыз ба? Біз осы арқылы кешегі Раушан коммунистерді өмірге қайта әкелмейміз бе?
- Бес саусақтың бірдей болмайтыны секілді, әйел атаулының бәрі шашы ұзын, ақылы қысқа салпы етектер емес. Сондай-ақ олардың әрқайсысы Томирис немесе Әлия мен Мәншүк екен деп те ойлауға болмайды.
Бірақ әйел де – жаратушының перзенті. Олардың арасында да даналар мен даралар болады.  Жалпы әйелдің басқару ісіне араласуының ешбір оғаштығы жоқ. Ақылды әйел жүрген жерде үйде болсын, мекемеде болсын жарасымды тірлік болады. Ұяттылық, жауапкершілік, тиянақты тәртіп те есті әйелдің күн тәртібінен түспейді. Әңгіме ел басшыларының соларды көре білуінде.
Мысалы, біздің елімізде облысты немесе қаланы басқарып жүрген бір де бір әйел заты жоқ.
Біз "байтал шауып бәйге алмас", "алтын басты әйелден бақыр басты еркек артық" дегенді принцип етіп келеміз. Шығыс халқымыз, мұсылмандық қағида бойынша әйел заты әулие болса да, бөрік кигендерден именуді парыз дейді, өзі парыз демесе де, орта мәжбүр етеді.
Қоғам әйел, еркек деп жынысына қарап емес, ақыл-ойына, білгірлігіне, адами қасиеттеріне, алғырлығына қарап бағалауы керек. Ер-азамат пен әйел заты бірдей деп ғасырлар бойы айтылып келеді, алайда жер бетінде адамзат қоғамы пайда болғалы еркектер әйелдерді қанаумен келеді. Әлі де солай. Бұл – әлемдік дәстүрге айналып отыр.
Әрине, әйелдің бірінші парызы – ана болу. Сонымен қатар оның таланты, адами қасиеттері болса, неге ұжымды, қаланы, облысты, мемлекетті басқармасқа?». Ақынның осы айтқан ойларына тереңдей бойлай отырып, оның өмірлік позициясын аңғаруға болады. 
        Ақын «Шілде» атты жыр жинағының алғы сөзінде: «... өз жырларымда, әйел жанының сан күйін мүмкіндігімше жеткізгім келеді, олардың тағдыры, жан дүниесі, күлкісі мен көз жасы - өлеңдерімнің арқауы ,-деп жазған болатын. Поэзия мен прозаның шыңынан көрінген дүлдүл-ақын,  
өзінің поэзия Патшайымы атты рухани Тағы мен Тәжіне лайықты түрде заңды тұлға.  Өйткені, ұлы ақын Мұқағали Мақатаев:
           Фариза,Фариза ақын, Фариза қыз !
           Өмірде ақындардың бәрі жалғыз,-деп бекер айтпаған.

Бұл өлең жолдарының ақиқаты оған әсте күдік тудырмайды.

Знакомство с творчеством

Сегодня мы посвятили знакомству с творчеством Фаризы Онгарсыновой нашу встречу на профессиональной учебе для сотрудников. После краткого освещения основных этапов биографии Поэта и чтения наиболее ярких ее стихов на языке оригинала и на русском, всем присутствующим было предложено посмотреть выставку «Өлең, мен сені аялап өтем...» / «Я жизнь должна стихом измерить…». Особый интерес вызвали старые издания сборников Ф. Онгарсыновой – «Жүрек күнделігі» (Алматы, 1984), «Шашы ағарған қыз»: мақала, эссе, повестер (Алматы, 1990), «Шілде» (Алматы, 1978), «Алмазный клинок» (Москва, 1985), «Гончая птица» (Алма-Ата, 1988). А также интервью с писательницей, опубликованные в журнале «Астана плюс» и ее статьи разных лет.